Разлика помеѓу дефектолог и логопед

Дефектолог е наставник специјализиран за предавање на деца кои заостануваат во физичкиот или менталниот развој. Дефектологот не е лекар, бидејќи нема медицинско образование, но таков специјалист може да работи како дел од персоналот на поликлиника, болница или друга медицинска установа, најчесто детски профил. Дефектологот мора да биде способен да ги дијагностицира постојните отстапувања кај децата и да бара начини да ги надомести, како и да спроведе одреден курс на часови насочени кон развој на проблематичното дете. Не треба да постои возрасна бариера помеѓу детето и специјалистот односно дефектологот. Вториот мора да биде способен да стекне доверба во помладата генерација и да стане пријател со детето.

Дефектолог освен што работи со децата со пречки во развој, тој работи и со децата од типична популација. Тој го стимулира развојот онаму каде што се појавиле поштешкотии, доцнење или пак отстапување во правилниот развој. Улога на дефектологот во стимулација на развојот ги опфаќа следните сегменти :

  • Развој на груба и фина моторика,
  • Когнитивен развој,
  • Говорна стимулација како и
  • Социоемоцонален развој.


Дефектологот треба да се посети кога дететето е родено со ризик фактор или е предвремено родено, кога детето има проблем со фина и груба моторика, потоа проблем со читање и пишување, кога детето доцни во говорниот или во социо-емоционалниот развој, како и кога детето е помалку или повеќе осетливо на стимулсите од средината.

Има повеќе карактеристики кои едно лице дефектолог треба да ги поседува за да може успешно да ја извршува својата работа, меѓу кои:

  • Високо ниво на интелигенција: тоа е неопходност при совладување на професијата дефектолог. Наставникот мора компетентно и јасно да говори, мора да има одлична меморија, да може правилно да гради и структурира часови,
  • Интуитивни способности: потребна е интуиција за да се идентификува техниката што е соодветна за одреден случај,
  • Набудување и внимание: овие две квалитети ќе помогнат да се воспостави контакт со детето, да се одредат спецификите на неговото однесување и да се даде логично објаснување,
  • Дружељубивост: специјалистот мора да може да најде заеднички јазик со децата и да биде друштвен со нив, секогаш да може да го натера детето да зборува и да предизвика двонасочен дијалог,
  • Емоционална непоколебливост и трпеливост: силниот нервен систем е клучот за ефективноста и продуктивноста на часовите на дефектологот со деца со физичка или ментална попреченост. Треба да разберете дека работата како дефектолог е тешка работа.
  • Одговорност: дефектологот е првата личност што треба да им помогне на оние што имаат потреба; не треба да биде рамнодушен кон туѓите проблеми,
  • Тактирање: специјалистот треба да покаже најголема учтивост и претпазливост кога се занимава со посебни деца и нивните родители.

Дефектологот има многу задачи кои ги извршува во текот на неговото секојдневно работење, односно тој врши корективна работа во врска со постојните отстапувања во развојот на учениците, понатаму спроведува преглед на деца со цел да се идентификува структурата и сериозноста на нивните вродени дефекти, ги обединува учениците со идентична психофизичка состојба во групи, спроведува часови (во група или индивидуално), кои се насочени кон исправување на абнормалности во развојот и враќање на функционалните карактеристики. Часовите со проблематични деца се базираат на употреба на одредени техники и методи. Изборот на одредена методолошка програма зависи од спецификите на постојните отстапувања кај учениците. Дефектологот, исто така спроведува консултации и на деца кои се на негова рехабилитација и истиот мора систематски да ги подобрува своите професионални квалификации.

Дефектологот не спроведува ниту пропишува лабораториски тестови (еден вид тест на крвта или анализа на урина). Овој специјалист користи дијагностички тест кој овозможува да се процени нивото на развој на детето како целина и неговите индивидуални вештини. За да се направи тоа, дефектологот поставува прашања, бара да изврши некои дејства, а исто така го оценува и изгледот на детето. Понекогаш намерно дава позитивни или негативни коментари со цел да ја процени реакцијата на детето на негирање или одобрување на кажаното. Исто така, околностите можат вештачки да се моделираат за да се утврди ставот и однесувањето на детето во тешки, нетипични ситуации. За поцелосна проценка, може да се интервјуираат родителите и да се користат документи што го покажуваат напредокот на детето во училиште или предучилишна возраст. Во некои случаи, може да се користи дијагностичка картичка, претходно развиена од дефектолог, која ги содржи следните наслови:

  • податоци за детето и родителите (возраст, презиме /име/патронимика и други информации);
  • болести на родители и блиски роднини, вклучително и оние што се наследени;
  • податоци за раѓањето на детето (каква бременост имала мајката, дали имало компликации при носењето или раѓањето на детето, колку долго траело породувањето);
  • информации за раниот развој (кога детето почнало самостојно да ја држи главата, да седи, да оди);
  • како се развиле говорните вештини (кога се појавил првиот џагор, првите зборови, првите фрази);
  • болести и сериозни состојби што ги претрпело детето;
  • дали детето работело со други специјалисти после неговото раѓање и какви биле резултатите;
  • дали детето искажува интерес за игра, за учење и сл.

Дефектолог може да има една од следниве специјализации:

  • Глува педагогија – овој специјалист работи со оние деца кои донекаде страдаат (од благи проблеми до целосно отсуство) слух и/или говор од раѓање или поради претходни болести, повреди. Глувиот наставник го учи детето на знаковен и тактилен јазик, развива остаток на слухот и вештини потребни за подобра адаптација кон околината. За време на операциите на увото, наставникот за глуви се занимава со постоперативна рехабилитација на детето.
  • Тифлопедагогија – овој специјалист работи со слепи или со оштетен вид деца. Задачите на тифлопедагогот вклучуваат подобрување (ако е можно) преостаната визуелна функција, како и развој на други вештини што ќе му помогнат на детето да стане полноправна личност со постојниот проблем. Во својата работа, дефектологот користи специјални технички уреди, со помош на кои се прават манипулации за да се поправи видот.
  • Говорна терапија – логопед: работи со оние пациенти кои имаат проблеми воопшто со говорот или со изговорот на специфични звуци. Надлежноста на логопед вклучува деца со проблеми како што се пелтечење, одложен развој на говорот, дислексија (тешкотии при читањето), дизартрија (нејасен, заматен говор), афазија (губење на говорот поради оштетување на мозокот). Дефектологот ги коригира постојните недостатоци (ако е можно), и во целосно отсуство на говор кај пациентот го стимулира неговиот развој. Тој работи не само на формулирање на говорот, туку исто така го учи пациентот правилно да користи интонација, логично да одговара на прашања и да прави точни реченици.
  • Олигофренопедагогија – претставник на оваа професија се занимава со деца на кои им е дијагностицирано задоцнување во развојот, ментална ретардација (олигофренија), аутизам (ментално растројство). Тој исто така работи со оние пациенти кои имаат не едно, туку неколку нарушувања од страна на менталниот развој, говорот и/или слухот. Покрај тоа, олигофренопедагогот обезбедува помош за деца кои не страдаат од никакви ментални заболувања, но доживуваат тешкотии со адаптација во тимот. Овој специјалист за корекција работи на развивање интелектуални вештини (ако е потребно), го учи пациентот да ги изрази своите емоции и желби (особено важно во случаи кога пациентот има проблеми со говорот), помага да се најде заеднички јазик со врсниците.

За разлика од него, логопедот е специјалист кој работи со луѓе што имаат проблеми со развојот на говорот. Логопедот ги корегира и ги елиминира недостатоците во развојот на говорот, а во отсуство на говор, го стимулира неговиот развој. Логопедите работат со деца од предучилишна возраст и ученици со нормален развој и интелектуална попреченост, како и со деца со оштетен слух, деца со церебрална парализа, аутизам, итн. Исто така, логопедот помага да се врати говорот кај возрасните кои претрпеле мозочен удар или траума. Надлежноста на логопедот вклучува работа со нарушувања на говорот како што се: одложен развој на говорот (РАД), општа неразвиеност на говорот (ОХП), фонетско-фонемска неразвиеност (ФФ), нарушен изговор на звук, пелтечење, дисартрија, дисграфија, дислексија, алалија и др. Логопедите се ангажирани во своите професионални активности во различни предучилишни и училишни установи, како и во клиники каде што на пациентите им е потребна реставрација на говорот. Логопедите, по правило, не работат со деца кои не зборуваат под 3 години, затоа што нема говор – нема што да се поправи, иако во моментов експертите зборуваат за препорачливоста на часови со такви бебиња и постојат техники насочени кон стимулирање на развојот на говорот кај децата и во таа најрана возраст. По три години, се користат специјални техники за да се предизвика говор. Кога започнува со работа, логопедот пред сѐ го испитува детето, откривајќи присуство на дефект и причината за неговото настанување. Потоа се развива план за корективна работа, се избираат соодветни методи за исправување и отстранување на дефектот. Во училницата, наставникот ќе работи не само на производство на звук, туку и на правилно дишење, фини и груби моторни вештини и повисоки ментални функции (внимание, меморија, размислување, перцепција). Работата на логопедот е многу поширока отколку само поставување звуци. Логопедот работи на вокабулар, граматика, фонетика, синтакса, интонација. Се работи многу за активирање и надополнување на вокабуларот на детето, способност за составување фрази, реченици. Големо внимание се посветува на развојот на кохерентен устен говор, дијалошки и монолошки говор, способност да се одговори на прашања и да се состави кохерентна изјава. Со деца од училишна возраст, логопедот работи не само на исправноста на усниот говор, туку и на исправноста на пишаниот говор. Кога работи со дете, логопедот дефинитивно ќе даде домашна задача што мора да се заврши. Поминатиот материјал мора да се консолидира дома. Успехот зависи од заедничките активности на логопедот и родителите.

Логопед и дефектолог: кои се главните разлики?

Главните разлики помеѓу логопед и дефектолог се следниве:

  • Целната публика – дефектолог работи со специјални деца кои имаат одредени отстапувања во менталниот и физичкиот развој, а логопедот – со апсолутно развиени деца кои имаат проблеми со говорот и изговорот,
  • Целта на часовите – дефектолог во училиште или градинка се обидува да му помогне на бебето или детето да научи да ги изразува своите мисли, како и да ги враќа празнините во знаењето и применува мерки за да го поправи менталниот развој. Логопедот работи само на развојот на говорниот апарат и корекција на говорот,
  • Ограничувања во возрасната категорија на деца – специјалистот за дефектологија може да спроведе часови со многу мали деца (почнувајќи од 1 година), но не треба да брзате на часови со логопед додека детето не наполни три години. Покрај тоа, возрасно лице може да се обрати и до логопед.
  • Ширината на профилот – дефектолог е специјалист со широк профил, со кој логопедот не може да се пофали, чие поле на активност е многу помало.

Leave A Comment